Giữ nghề từ hạt tinh bột – Bún số 8 xã Phù Mỹ Nam, tỉnh Gia Lai vươn xa

Nghề truyền thống từ củ sắn quê hương
Trên vùng đất Phù Mỹ Nam khô cằn, nắng nhiều, thiếu nước tưới, cây sắn (mì) vẫn kiên cường bén rễ, xanh lá, trở thành nguồn lương thực nuôi sống bao thế hệ. Trong kháng chiến, sắn từng được xem như “hạt ngọc” cứu đói, nuôi dưỡng cách mạng. Người xưa vẫn truyền câu ca: “Khen cho con gái Mỹ Tài, nấu một lon gạo nầu hai cũng đầy” - ý nói trong những năm đói khổ, chỉ cần thêm củ sắn, một lon gạo cũng đủ nấu thành hai nồi cơm. Bước vào thời kỳ đổi mới hôm nay, cây sắn dân dã ấy vẫn tiếp tục đồng hành cùng người dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới. Từ những hạt tinh bột quê hương, bà con thôn Vĩnh Nhơn đã khéo léo chế biến thành sợi bún mì trắng mịn, dẻo dai – sản phẩm không chỉ nuôi sống bao gia đình mà còn vươn lên trở thành thương hiệu OCOP 3 sao nổi tiếng.

Sự vươn lên của nghề bún mì số 8 chính là minh chứng sinh động cho tinh thần tự lực, cần cù, sáng tạo của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập, cũng như hiệu quả từ các phong trào thi đua do Hội Nông dân phát động, nhất là phong trào “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”. Nhờ đó, từ một nghề thủ công truyền thống, bún mì số 8 đã từng bước khẳng định vị thế trên thị trường, mở ra hướng đi mới trong tiêu thụ nông sản, gắn với tiềm năng phát triển du lịch ẩm thực, du lịch trải nghiệm làng nghề.
Theo các bậc cao niên, nghề bún mì số 8 đã có từ hàng trăm năm trước. Người khởi xướng chính là những hộ nông dân cần cù, sáng tạo, vừa lo bữa ăn gia đình, vừa tạo sinh kế. Trải qua bao biến cố, nghề vẫn được giữ gìn, phát triển, trở thành niềm tự hào quê hương.

Ngày nay, sợi bún số 8 mềm, dai, thơm mùi bột sắn; sợi mì số 8 trắng óng ả, đậm hương gạo mới, được người tiêu dùng ưa chuộng. Sản phẩm đã trở thành thương hiệu riêng biệt, khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực trong và ngoài tỉnh.
Những hộ tiêu biểu giữ nghề
Hiện nay, toàn thôn Vĩnh Nhơn có hơn 10 hộ gắn bó với nghề bún mì số 8, trung bình mỗi hộ sản xuất 100–150 kg/ngày. Với giá bán 35.000 đ/kg, doanh thu mỗi hộ đạt khoảng 780–790 triệu đồng trong 6 tháng trời nắng. Sau khi trừ chi phí, thu nhập thực tế dao động từ 300–350 triệu đồng/6 tháng/hộ. Đây là nguồn sinh kế khá vững chắc ở nông thôn, giúp nhiều gia đình ổn định cuộc sống, nuôi con ăn học và vươn lên khá giả.

Trong số đó tiêu biểu có:
- Ông Nguyễn Châu – một trong những hộ tiên phong – nhờ sự hỗ trợ, kết nối của Hội Nông dân xã đã đưa sản phẩm bún số 8 lên sàn thương mại điện tử Postmart của Bưu điện Việt Nam, mở rộng thị trường tiêu thụ. Từ chỗ sản phẩm chỉ quanh quẩn trong làng, nay bún số 8 của gia đình ông đã có mặt ở nhiều tỉnh, thành, trở thành nguồn thu nhập ổn định. Ông chia sẻ: “Ngày trước gia đình tôi rất khó khăn, quanh năm chỉ trông vào mấy sào ruộng, nhiều lúc không đủ ăn. Từ khi gắn bó với nghề bún mì, cuộc sống dần khấm khá, không chỉ thoát nghèo mà còn có điều kiện nuôi con ăn học thành đạt. Nghề cực nhọc nhưng đầy tự hào, bởi sản phẩm mình làm ra được bà con gần xa đón nhận, con cháu sau này cũng hiểu rằng quê hương mình có một nghề truyền thống cần được giữ gìn”.
- Ông Nguyễn Đức Thắng – giữ bí quyết tạo sợi bún mềm dai, thơm vị sắn quê.
- Ông Nguyễn Minh Thanh – đầu tư máy móc bán tự động, nâng cao năng suất.
- Ông Trần Thanh Hùng – mở rộng tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.
- Ông Đặng Thanh Bình – tích cực tham gia quảng bá thương hiệu OCOP tại hội chợ nông sản.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Phương – Chủ tịch UBND xã Phù Mỹ Nam, nghề làm bún số 8 không chỉ mang lại sinh kế cho hàng chục hộ gia đình mà còn tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương. “Mỗi hộ sản xuất bún mì có thể thu nhập khoảng 300–350 triệu đồng. Đây là con số rất đáng khích lệ đối với một xã thuần nông. Trong thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục phối hợp cùng Hội Nông dân xã hỗ trợ các hộ phát triển sản xuất theo hướng an toàn, gắn với du lịch trải nghiệm làng nghề, để sản phẩm Bún số 8 không chỉ là thương hiệu OCOP 3 sao mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển kinh tế nông thôn bền vững” – bà Phương nhấn mạnh.

Bước ngoặt quan trọng là khi Bún số 8 của xã Phù Mỹ Nam được công nhận OCOP 3 sao của UBND tỉnh năm 2021. Đây là thành quả từ sự kiên trì giữ nghề của bà con, đồng thời là minh chứng cho sức sống bền bỉ của làng nghề. OCOP mở ra cánh cửa giúp sản phẩm vươn xa hơn. Nếu trước kia, bún mì chỉ quanh quẩn trong làng, thì nay đã có mặt ở các siêu thị, hội chợ, thậm chí được bán trên sàn thương mại điện tử. Bún số 8 đã trở thành “đặc sản” được nhiều thực khách trong và ngoài tỉnh biết đến.

Sản phẩm bún số 8 được chứng nhận OCOP 3 sao

Vai trò đồng hành của Hội Nông dân
Đằng sau thành công ấy, có dấu ấn rõ nét của Hội Nông dân xã Phù Mỹ Nam – điểm tựa tin cậy của bà con:
Phát huy lợi thế nguyên liệu địa phương: Phù Mỹ Nam nắng nhiều khô hạn thích hợp cho cây sắn (mì). Hội đã vận động mở rộng diện tích trồng sắn, liên kết giữa trồng trọt và chế biến, đảm bảo nguồn cung ổn định, giảm chi phí đầu vào.

Hội Nông dân xã đã tín chấp cho hội viên vay vốn NHCSXH, bình quân 50 triệu đồng/hộ. Nhờ đó, nhiều gia đình mua được máy ép, lò sấy… giúp giảm sức lao động thủ công, tăng năng suất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện nay, tổng dư nợ do Hội quản lý trên 20 tỷ đồng, tạo “đòn bẩy” cho hàng chục hộ yên tâm bám nghề.

Hội thường xuyên phối hợp mở các lớp tập huấn cho hội viên về kỹ thuật sản xuất sạch, cải tiến quy trình, xây dựng bao bì, nhãn mác. Đây là bước quan trọng giúp sản phẩm Bún số 8 từ “hàng chợ” trở thành hàng OCOP có thương hiệu.

Hội tích cực kết nối tiêu thụ, quảng bá sản phẩm, đưa sản phẩm tham gia hội chợ nông sản, triển lãm, xúc tiến thương mại. Đặc biệt, hỗ trợ hộ ông Nguyễn Châu đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử của Bưu điện Postmart, kênh phân phối hiện đại, giúp Bún số 8 vươn xa khỏi phạm vi làng quê.

Động viên phong trào thi đua: Hội gắn phát triển làng nghề với phong trào “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”, kịp thời biểu dương, nhân rộng gương điển hình, lan tỏa tinh thần làm giàu chính đáng.

Nhờ sự đồng hành toàn diện ấy, nghề Bún mìsố 8 ở Phù Mỹ Nam không chỉ duy trì được trong cơ chế thị trường cạnh tranh, mà còn phát triển vững chắc, khẳng định thương hiệu OCOP, tạo sinh kế ổn định và niềm tự hào cho nông dân địa phương.

Giữ nghề – giữ hồn quê
Nghề Bún số 8 không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là hồn quê, là hơi thở của làng, là nếp sống gắn liền với từng gia đình. Hình ảnh những phên bún trắng phau trải dài trên sân phơi, óng ánh dưới nắng sớm; những sợi mì vàng ươm tỏa hương thơm của gạo mới; những đôi tay thoăn thoắt khuấy bột, ép bún, cắt mì… đã trở thành ký ức văn hóa được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Tiếng guồng máy quay đều, tiếng cười nói rộn rã của bà con bên sân phơi, mùi ngai ngái của tinh bột sắn thoảng trong làn gió chiều… Tất cả những âm thanh, hương vị ấy như níu bước người xa quê. Với bao thế hệ Vĩnh Nhơn, sợi bún mì không chỉ đơn thuần là miếng ăn nuôi sống gia đình, mà còn là ký ức tuổi thơ, là hồn quê lặng thầm ẩn trong từng phên bún trắng phau dưới nắng. Để rồi, mỗi lần đi xa, chỉ cần thoáng nhớ đến mùi thơm mộc mạc ấy, trong lòng lại dậy lên nỗi thương quê da diết.

Không chỉ là sản phẩm mưu sinh, Bún số 8 còn trở thành đặc sản ẩm thực địa phương. Sợi bún dẻo dai, có thể xào cùng rau củ, hải sản tạo nên những món ăn dân dã mà đậm đà hương vị quê nhà. Bún số 8 óng ả, thơm ngon, khi ăn cùng lẩu gà lại càng hấp dẫn, trở thành món ăn quen thuộc trong những bữa tiệc sum họp gia đình, ngày hội họp xóm làng. Chính sự độc đáo trong hương vị đã khiến Bún số 8 dần được nhiều thực khách xa gần tìm đến, mở ra tiềm năng gắn nghề truyền thống với phát triển du lịch ẩm thực nông thôn.

Đặc biệt, cùng với sự đồng hành, định hướng của Hội Nông dân xã, nhiều hộ sản xuất đang ấp ủ ý tưởng xây dựng mô hình du lịch trải nghiệm làng nghề. Du khách sẽ được tận mắt chứng kiến toàn bộ quy trình làm bún – từ công đoạn ngâm, lọc bột đến ép sợi, phơi phên; trực tiếp thử tay nghề với việc tráng bột, cắt mì; và quan trọng hơn cả là thưởng thức ngay tại chỗ những đĩa bún xào, tô bún mì nóng hổi vừa ra lò. Đây không chỉ là cách để nghề Bún số 8 khẳng định chỗ đứng trên thị trường, mà còn trở thành điểm nhấn văn hóa đặc sắc, góp phần thu hút khách du lịch, tạo sinh kế và thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển bền vững.

Kết nối truyền thống – hiện đại
Giữ nghề không đơn thuần là giữ miếng cơm manh áo, mà còn là gìn giữ bản sắc, để mỗi khi nhắc đến Phù Mỹ Nam, người ta nhớ ngay đến Bún số 8. Trong dòng chảy hiện đại, khi nhiều nghề thủ công truyền thống đang dần bị lãng quên, thì sự bền bỉ của bà con nơi đây chính là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của làng nghề nông thôn Việt Nam.

Từ củ sắn quê hương, người dân Phù Mỹ Nam đã làm nên thương hiệu Bún số 8, sản phẩm OCOP 3 sao đáng tự hào. Đây không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là hành trình gìn giữ văn hóa, khẳng định vai trò của nông dân trong xây dựng nông thôn mới.

Trong dòng chảy 95 năm lịch sử Hội Nông dân Việt Nam, câu chuyện làng nghề Bún số 8 ở Phù Mỹ Nam là minh chứng sống động: khi Hội đồng hành, kết nối sản phẩm, nông dân đoàn kết, sáng tạo thì từ mảnh đất khô cằn vẫn có thể vươn lên, tạo nên sản phẩm đặc sắc, góp phần làm giàu cho quê hương, đất nước. Giữ nghề cũng là giữ hồn quê; từ những hạt tinh bột mộc mạc, người dân Phù Mỹ Nam đã viết nên câu chuyện OCOP vươn xa, làm rạng danh quê hương trong hành trình xây dựng nông thôn mới.